piątek, 29 marca 2024

Kultura i rozrywka

Szkolne opowieści cz.7

G e n e z a     s z k o l n i c t w a      z a w o d o w e g o - p o w. G r a j e w o

 

PŚSZ w G r a j e w i e 1948/49

Dyrektor (II): Leokadia Różańska

Część siódma.

 

Wspomnienia, oparte są na dokumentach i opowiadaniach osób autorytatywnych pod względem szczerego przekazu monografii Szkoły Zawodowej, w tym faktów dydaktycznych, wychowawczych, politycznych i gospodarczych minionego okresu. Materiały autentycznej historii PŚSZ w Grajewie uzyskałem od dyrektorów, nauczycieli, pracowników adm. i absolwentów w Grajewie, Ełku, Białymstoku i Szczuczynie. Opisałem je i zabezpieczyłem w latach 1963-1976.

Dla utrzymania tzw. „ducha czasu”: nazwy, wyrażenia, tytuły, hierarchie zachowane są w wersji oryginalnej. W budowie zdań również zachowano niezmienioną formę ekspresji językowej, morfologię i składnię stosowaną w chwili pozyskiwania publikowanych informacji.


APEL WIOSENNY HUFCÓW S.P.

Trzynastego marca 1949 roku w Grajewie odbył się „Apel wiosenny” hufców Służba Polsce¹ z terenu powiatu grajewskiego.

W bogato udekorowanej sali, budynku byłego kasyna oficerskiego, na zachodnim terenie zespołu dawnych koszar, nie zabrakło portretów Prezydenta Polski Bolesława Bieruta i Premiera PRL Józefa Cyrankiewicza. O godz. 10 rano zebrali się tu delegaci wszystkich hufców SP. Reprezentatywny budynek kasyna oficerskiego w Grajewie przy ul. Wojska Polskiego 72 (dziś Klub „Hades”) zbudowano w okresie zaborów w przypuszczalnych latach 1894 – 1897, a nawet do roku1910 dla Nowotroicko Jekatierynosławskiego Pułku Dragonów. Po odzyskaniu niepodległości, obiekt dalej pełnił rolę kasyna oficerskiego dla stacjonującego w Grajewie 9. Pułku Strzelców Konnych. (Budynek wpisany do rejestru zabytków 9 stycznia 2011)

Przed rozpoczęciem uroczystości szkolnej, tzw. śmiałki - junacy, zwiedzili wystawę, której eksponatami były wykonane przez nich pomysłowe eksponaty, jak: modele samolotów, makiety lotnisk samolotowych, boisk sportowych, torów przeszkód, gospodarstw wiejskich, wykresy obrazujące osiągniecia poszczególnych hufców, gazetki ścienne, itp. Dużym zainteresowaniem cieszyła się makieta toru przeszkód, usytuowana na czterometrowej desce z łatwo dostępnych materiałów: piasku, gliny, gipsu, słomek i patyczków. Bardzo dokładnie wykonali ją uczniowie trzyletniej Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej - Kurzac Henryk i Jerzy Obrycki.

Na apel przybyli oficerowie – komendanci SP ze wszystkich powiatów woj. białostockiego, delegaci wojewódzkiej i Głównej Komendy SP, przedstawiciele prasy, władz państwowych i wielu innych zaproszonych gości. Podczas uroczystości „Apelu wiosennego” 25 junaków i junaczek PŚSZ w Grajewie udekorowano brązowymi, srebrnymi i złotymi odznakami SP - „Za pracę społeczną”.

Po referatach przedstawicieli komend Służba Polsce wywiązała się ożywiona dyskusja, w której głos zabrało aż sześcioro najbardziej aktywnych junaków z grajewskiej PŚSZ.

W tym czasie, kiedy istniała powojenna, znaczna zmiana w programach nauczania, głównym założeniem programowym było wychowywanie młodzieży w tzw. duchu demokratycznym. Część uczniów zdecydowanie wybijała się pod tym względem i chętnie zajmowała sugerowane im stanowiska.

O godzinie trzynastej goście i nieustraszeni w obowiązkach propagandowych junacy, w liczbie 250 osób, przemieścili się z kasyna do budynków szkolnych, gdzie spożyli obiad przygotowany przez kucharki PŚSZ. Głównym posiłkiem był smaczny: krupnik z chlebem, zupa fasolowa, chleb i czarna kawa. Po obiedzie, w krzakach za budynkami koszar, chłopcy palili tzw. skręty, czyli pokruszoną lub pokrojoną machorkę zawiniętą w papier gazetowy organu Komitetu PZPR.

Tym czasem od godziny 15 do 19 trwała urozmaicona część artystyczna, w której udział wzięły różne zespoły junaków z terenu i miasta Grajewa. Członkowie SP z PŚSZ w Grajewie wykonali recytację zbiorową pt. „Twarde ręce”. Natomiast mieszany, trójgłosowy chór tej szkoły odśpiewał pieśni: „Na redzie”, „Pieśń partyzantów”, „Pieśń o Ojczyźnie” i inne.

Za ofiarną, pełnego poświęcenia pracę przy dekoracji sali urządzeniami wystawowymi i przygotowanie obiadu junacy z PŚSZ w Grajewie otrzymali, do szkolnej świetlicy, czterolampowy odbiornik radiowy marki „Pionier”. Produkt polski przystosowany był do pracy na prąd zmienny lub stały.

 

ŚWIĘTO 1 MAJA

W przeddzień pierwszego maja, w dniu 30 kwietnia 1949 roku, PŚSZ i Szkoła Podstawowa Stopnia Licealnego zorganizowały wspólną, uroczystą akademię w Sali gimnastycznej Szkoły Ogólnokształcącej St. Licealnego. Na akademii obecni byli przedstawiciele Komitetów Rodzicielskich obu szkół, przedstawiciele partii politycznych i Przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej ob. J. Tomaszewski. Na część uroczystą złożył się obszerny referat wygłoszony przez przewodniczącego koła ZMP przy Szkole Ogólnokształcącej, ucznia Zbigniewa Wąsowskiego, przemówienie przedstawicieli partii politycznych i ob. Józefa Tomaszewskiego. Na zakończenie części uroczystej, ob. Wąsowski, jako Przewodniczący Komitetu Rodzicielskiego przy PŚSZ wręczył nagrody książkowe ufundowane przez Komitet Rodzicielski dla najlepszych uczniów i aktywistów tej szkoły. Część artystyczna, na którą złożyły się śpiewy chóralne, tańce i deklamacje wykonali uczniowie Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej i Szkoły Podstawowej St. Licealnego. W dniu 1Maja cała młodzież szkolna z kadrą nauczycielską wzięła obowiązkowy udział w pochodzie i defiladzie. Młodzież odświętnie ubrana niosła podczas pochodu portrety przywódców i transparenty z hasłami: „Młodzież Polska walczy o trwały pokój”, „Pomnożymy kadry mechaników i traktorzystów”, itp.

 

ZAKOŃCZENIE ROKU SZKOLNEGO 1948/1949

W dniu 26 czerwca 1949 roku w Publicznej Średniej Szkole Zawodowej w Grajewie odbyło się uroczyste zakończenie roku szkolnego. O godzinie 9 rano młodzież zebrała się w odświętnie udekorowanej sali byłego kasyna oficerskiego, po drugiej stronie koszar. Na akademię przybyło wielu rodziców, przedstawicieli Komitetu Rodzicielskiego, partii politycznych, Wydziału Powiatowego, wicestarosta i przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej ob. Tomaszewski. Część uroczystą rozpoczęto odśpiewaniem hymnu narodowego.

Ob. dyrektor PŚSZ Leokadia Różańska wygłosiła długi i wyczerpujący referat, w którym podsumowała pracę i osiągnięcia szkoły w ciągu minionego roku. W zakończeniu referatu pani dyrektor podziękowała władzom państwowym i samorządowym, gronu nauczycielskiemu i komitetowi rodzicielskiemu za pomoc i współpracę w czasie roku szkolnego. W imieniu Szkolnego Komitetu Rodzicielskiego przemawiał jego przewodniczący ob. Wąsowski, a w imieniu uczniów przemówił przewodniczący ZMP, uczeń Zbigniew Wąsowski, który w szczerych i gorących słowach podziękował dla ob. dyrektor L. Różańskiej i nauczycieli za pracę oraz opiekę nad wychowaniem i nauczaniem, przerośniętej ze względu na działania wojenne, młodzieży PŚSZ. Natomiast ob. J. Tomaszewski w swoim wystąpieniu podkreślił osiągnięcia tej szkoły w roku szkolnym 1948/49 oraz pogratulował ob. dyrektor i nauczycielom zachwycających wyników w nauce, pracy i wychowaniu.

Na zakończenie części uroczystej przewodniczący Komitetu Rodzicielskiego ob. Wąsowski wręczył dla 20 uczniów, którzy osiągnęli najlepsze wyniki z przedmiotów teoretycznych i zajęć praktycznych w Warsztatach Szkolnych oraz prac społecznych w organizacjach cenne upominki. Nagrody ufundował Komitet Rodzicielski na sumę 20 tysięcy złotych.

Na część artystyczną złożyły się tańce, deklamacje, monologi humorystyczne i pieśni w wykonaniu szkolnego chóru. Członkowie chóru otrzymali huczne brawa za wykonanie nowej pieśni „Marsz sportowy”.

O godz. 15-tej dobiegła końca część artystyczna i nastąpiło rozdawanie świadectw. Po otrzymaniu upragnionych świadectw trwała szkolna zabawa dla wszystkich uczniów.

Po zabawie młodzież opuszczała szkołę na dwa miesiące zasłużonych wakacji, po których z nowymi siłami i zapałem powróciła do nauki i pracy.

 

¹ Powszechną Organizację „Służba Polsce” /SP/, władze komunistyczne powołały 25 lutego 1948 roku. Wzorowana na wojsku (paramilitarna) mająca w programie przysposobienie zawodowe i wojskowe łącznie z bezwarunkowym wpajaniem idei politycznej (indoktrynacja), organizacja prowadzona była do czasu jej rozwiązana 17 grudnia 1955 roku. Funkcjonowały cztery rodzaje hufców SP, takich jak: miejskie, wiejskie, zakładowe i szkolne. Hufce liceów ogólnokształcących i szkół zawodowych, podlegały pod Centralny Urząd Szkolenia Zawodowego. Młodzież polska w 1949 roku w wieku 16 - 21 lat, była zrzeszona w ilości około 1,2 mln osób. Mimo pozornie własnej komendantury, organizacja była sterowana w rzeczywistości przez struktury PZPR i ZMP. Zorganizowana młodzież, której obowiązkowa praca trwała zazwyczaj 3 - 6 miesięcy, była dla państwa niemal bezpłatną siłą roboczą wykorzystywaną do ciężkich i prostych prac przy powojennej odbudowie kraju. Państwo gwarantowało junakom - umundurowanie, zakwaterowanie i wyżywienie.


Tekst i zdjęcia: Stanisław Orłowski

Komentarze (0)

Dodaj zdjęcie do komentarza (JPG, max 6MB):
Informacja dla komentujących
Redakcja portalu nie ponosi odpowiedzialności za treści publikowane w komentarzach. Zastrzegamy mozliwość opóźnienia publikacji komentarza lub jego całkowitego usunięcia.